Przed Tobą
- Dowiesz się czym jest klątwa wiedzy i złudzenie ponadprzeciętności
- Odkryjesz jak ludzie oceniają innych przez swoje doświadczenia
26.03.2017, ktoś udostępnia post o śmierci Tiny Turner (fake news). Przez chwilę myślę, jak można być tak nierozsądnym. Jak można – po aferach z Jakóbiakiem, DeeDee i Reserved czy Niebieskim Wielorybem – udostępniać coś bez weryfikacji. Po chwili przypominam sobie, że wnioskuję pod wpływem klątwy wiedzy. Zakładam, że ktoś ma dostęp do tych samych informacji, tego samego wglądu, takich samych emocji. Zapominam, że trudno sobie wyobrazić, że się nie wie, tego co się wie. Zapominam, że ktoś może nawet nie znać tych pozostałych studiów przypadku.
22.03.2017, jadę taksówką na dworzec w Krakowie. Taksówkarz dziwi się, jak jego pasażerka mogła być tak głupia, żeby pojechać do serwisu naprawiającego laptopy bez laptopa. Zapomina, że nie jesteśmy w stanie ocenić dobrze czyjegoś rozumowania pod wpływem jego silnego wzburzenia. Co więcej, zupełnie nietrafnie przewidujemy nasze „racjonalne” zachowania w podobnych sytuacjach. Tłumaczę, że klientka mogła być bardzo zdenerwowana i na komendę serwisanta, proszę przyjechać, wsiadła w taksówkę i przyjechała – bez laptopa. Bo serwisant nie mówił nic o laptopie.
Bardzo często oceniamy innych przez pryzmat własnej wiedzy i doświadczeń. Bardzo często zupełnie nietrafnie przewidujemy też własne zachowania i przyszłe afekty (emocje). Klątwa wiedzy to nieumiejętność wyobrażenia sobie, że ktoś nie ma wiedzy, którą my posiadamy. Złudzenie ponadprzeciętności to błąd poznawczy objawiający się skłonnością jednostki do przeceniania swoich umiejętności i cech w stosunku do innych ludzi.
Daniel Kahneman, Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, Wydawnictwo Media Rodzina
Jonathan Haidt, Prawy umysł. Dlaczego dobrych ludzi dzieli religia i polityka? Wydawnictwo Smak Słowa
Komentarze
Proszę o zachowanie kultury wypowiedzi w komentarzach.