#tak_tylko_mówię_2

23.09.2016 przeczytałem na Facebooku post znajomego. Cytował dialog, który miał miejsce w samolocie tuż przed odlotem. Spytał współpasażera, czy leci „prywatnie, czy służbowo”. Tamten odpowiedział: „A co, książkę piszesz?”. Znajomy skonkludował, że my Polacy powinniśmy uczyć się otwartości od Hiszpanów czy Włochów. Znajomi znajomego potwierdzili, że Polacy to trzoda.

10.09.2016 na imprezie rocznicy ślubu mojej cioci, wujek Lech opowiada historię. Bohaterem jest jego wnuk, któremu skradziono strój na WF w nowej szkole. Państwowej, bo po trzech latach edukacji wczesnoszkolnej przeszedł do takowej z prywatnej. Wujek konkluduje: „w państwowych szkołach kradną”. Rodzina pokiwała głową. Źle się dzieje.

W 2012 rook kandydatka na gubernatora Texasu Michele Bachman oświadczyła, że pewna kobieta powiedziała jej, iż „jej córeczka dostała szczepionkę na HPV, a potem stała się niepełnosprawna umysłowo”. Michele Bachman walczyła z Rickiem Perry, który w 2007 roku wprowadził szczepienia na HPV.

By zweryfikować jakąś tezę, której podstawą jest własna obserwacja, próba N powinna być większa niż jeden. Próby Bechman, mojego znajomego i wuja Lecha były w najlepszym razie przypadkowe, a nie losowe. Każda z wymienionych osób mogła wierzyć w prawdziwość swoich przekonań. Nie można tego wykluczyć. Były to jednak przekonania bazujące na jednorazowej obserwacji. By zweryfikować takie przekonania potrzebna jest próba N dobrana na podstawie złotego standardu doboru losowego. I zaprojektowane badanie, w którym chcemy poznać prawdę, a nie wesprzeć swoje poglądy.

PS: Córka znajomej kandydatki Buchman twierdziła, że jej córka najpierw otrzymała szczepionkę, a później zdiagnozowano u niej niepełnosprawność umysłową. Matka mogła popełnić błąd logiczny post hoc ergo propter hoc (po tym, zatem wskutek tego). Fakt, że zdarzenie 1 poprzedza zdarzenie 2, nie musi wcale oznaczać, że zdarzenie 1 wywołało zdarzenie 2.

Richard E. Nisbett, Mindware. Narzędzia skutecznego myślenia, wyd. Smak Słowa

Wiesław Łukaszewski, Wielkie (i te nieco mniejsze) pytania psychologii, wyd. Smak Słowa