24.12.2012 podczas wigilijnej kolacji pytam rodzinę, czy pamiętają, jak kiedyś na wigilię zaprosiliśmy sierotę z Wileńskiego domu dziecka. Mama i siostra patrzą na mnie zaskoczone. Nie, nie pamiętają. Nie zapraszaliśmy. Sprawdzam – rzeczywiście na początku lat dziewięćdziesiątych była w Polsce akcja zapraszania sierot polskiego pochodzenia z Litwy. My nie zaprosiliśmy. Najwyraźniej ja bardzo chciałem byśmy zaprosili. Pamięć to nie nagranie audio czy video.
W 1976 roku Gore Vidal udzielił wywiadu Tomowi Brokawowi w programie Today’s Show stacji NBC. Brokaw pytał o biseksualizm Vidala. Vidal wolał mówić o polityce. Brokaw w kolejnych pytaniach dopytywał o preferencje seksualne. Vidal ciągle trwał przy swoim. Po latach, kiedy zapytano Toma Brokawa o to, jaki był najtrudniejszy wywiad w jego karierze, opowiedział: „Gore Vidal”. Dlaczego? Bo ten ciągle chciał gadać o seksualności, a mnie interesowała polityka. Pamięć to nie nagranie audio czy video.
Dwie osoby mogą pamiętać to samo wydarzenie zupełnie inaczej. I obie mogą wierzyć w to, jak je relacjonują. Wcale też nie muszą kłamać. To po prostu egotyczne zniekształcenia pamięci. Na to, co i jak pamiętamy, ma wpływ nie tylko sam proces rejestracji. Ma też znaczenie to jak bardzo chcemy dobrze się prezentować w naszych własnych wspomnieniach. Sobie. I innym.
Elliot Aronson, Carol Tavris, Błądzą wszyscy (ale nie ja), wydawnictwo Smak Słowa